Onze weidevogels
In het voorjaar keren de weidevogels vanuit hun overwinteringsplekken in Afrika en Zuid-Europa terug naar Nederland. Meestal arriveert de grutto als eerste, soms eind februari al. De kievit, tureluur en scholekster volgen snel daarna. De kievit blijft hier overigens steeds vaker het hele jaar vanwege de milde winters. In de tweede helft van maart verwelkomen we ook de kemphanen.
Nederland was lange tijd weidevogelhoofdstad van de wereld. De omstandigheden waren optimaal: open landschap, bloemrijke weides met veel insecten voor de kuikens en drassig grasland waar weidevogels gemakkelijk bij hun voedsel kunnen komen. Niet voor niks broedt maar liefst 90 procent van alle grutto’s in Noordwest-Europa bij ons. Maar sinds de jaren 70 nemen de aantallen steeds verder af. Toen 120.000 gruttoparen, nu minder dan 40.000 paartjes. Bij kieviten, tureluurs, scholeksters en wulpen zie je vergelijkbare afnames.
Om de biodiversiteit op peil te brengen, werken onze boswachters steeds vaker samen met boeren. Zo vinden boeren op Texel en in Friesland elkaar en herstellen ze samen de weidevogelgebieden.
Maak kennis met onze bekendste weidevogels:
Grutto
Gruttooo, gruttooo! Gelukkig, ieder voorjaar komen ze weer. Een heerlijk getetter, een feest om mee te maken. Maar elk jaar wordt het feestje kleiner. Net als andere weidevogels heeft hij het moeilijk door gebrek aan geschikt leefgebied. Hun aantal loopt achteruit, maar gelukkig zijn er nog typische veenweidegebieden waar je kunt genieten van hun gejubel en acrobatiek. Zo strijken ze graag neer in de vochtige weilanden in Eemland.
Tureluur
Liefhebber van vochtige weilanden met slootjes, pollen en kruiden. De kuikens verlaten snel het nest om zelf hun kostje bij elkaar te scharrelen. De eerste tien dagen schuilen ze nog wel onder de vleugels van pa of ma bij kou en regen.
Kievit
Bekend vanwege het eerste ei dat in Friesland traditiegetrouw een zoektocht oplevert. Uit oogpunt van bescherming werd dit in 2015 verboden. Makkelijk herkenbaar aan zijn kuif, dartelende buitelingen in de lucht en typerende roep.
Kemphaan
Prachtige verschijning. De fraai uitgedoste mannetjes houden in het vroege voorjaar schijngevechten om de gunst van de vrouwtjes. Als broedvogel bijna uit Nederland verdwenen. Hij stelt hoge eisen aan zijn leefomgeving en is zeer gesteld op rust. De meeste kemphanen trekken door naar het noorden om daar te broeden.
Scholekster
Zorgzame weidevogel die als een van de weinige zijn jongen voert. Een mooi tafereel dat steeds lastiger is te zien; nam van de weidevogels de afgelopen tien jaar samen met de kievit het snelst af. Het nest is meestal een simpel kuiltje in het gras. Ook een dak met kiezels voldoet als nestplek, lekker hoog en veilig voor predatoren.
Veldleeuwerik
Geroemd om de uitbundige zangvluchten van de mannetjes. Eerst klimmen ze naar de wolken, om in dansende glijvlucht hun zangkunsten te laten horen aan de vrouwtjes en gelukkige wandelaars.
Broedseizoen
Ook in het broedseizoen ben je welkom in de natuur. Kom op kraamvisite, maar houd rekening met de dieren die er leven. Ze zijn nu druk bezig met paren en broeden. In deze periode zijn ze extra kwetsbaar. Ze hebben al hun energie nodig om hun jongen groot te brengen. De boswachters vragen je daarom respectvol om te gaan met hun kraamkamer: houd honden aan de lijn, blijf op de paden en laat geen afval achter. Lees meer
Vogeltrek
Veel weidevogels trekken in de herfst naar zuidelijkere streken. Daar is 's winters nog wel genoeg voedsel te vinden. Grutto's maken elk jaar een 1.200 kilometerlange trektocht naar West-Afrika of iets dichterbij richting Zuidwest-Europa. Ze overwinteren daar en keren meestal eind februari in ons land terug. Lees hier meer over de vogeltrek
Weidevogelgebieden bij Natuurmonumenten
- Eemland (Utrecht)
- Greidhoeke (Friesland)
- Wormer- en Jisperveld (Noord-Holland)
- Waalenburg op Texel (Noord-Holland)
- Bovenlanden in Nieuwkoop (Zuid-Holland)
- De Wieden (Overijssel)
In het broedseizoen (15 maart tot 15 juli) zijn sommige delen gesloten. De weidevogels hebben in deze periode alle rust nodig om te broeden en hun jongen groot te brengen.
