Standpunt van Natuurmonumenten over zonne-energie

Situatie

In 2050 moet de energieproductie in Nederland volledig duurzaam zijn. Naast de kansen voor duurzame energie uit, windmolens en warmtebronnen, zijn er ook kansen voor zonne-energie.

Op dit moment levert zonne-energie ongeveer 26 procent van de hernieuwbare elektriciteit in Nederland (CBS, 2021). Zonne-energie maakt een sterke ontwikkeling door; er ontstaan steeds meer initiatieven. Hoewel deze initiatieven vooral zijn toe te juichen, zijn er ook situaties denkbaar waar zonnepanelen minder passen.

Problematiek

Grootschalige zonneparken (grote velden van zonnepanelen op de grond) tasten natuurgebieden en waardevolle landschappen aan vanwege hun ongereptheid, cultuurhistorische karakter of herkenbare natuurlijke elementen.

Een groot ruimtebeslag van zonnepanelen in deze waardevolle gebieden kan ook voor verstoring zorgen en vormt een risico: er kan verlies, verandering en verstoring van leefgebieden van soorten optreden. 

Standpunt

Natuurmonumenten is voorstander van zonne-energie, maar pleit wel voor zorgvuldige locatiekeuze. Wij zijn in de eerste plaats voor zonnepanelen op daken van woningen en bedrijven. Dit heeft weinig effecten op natuur en landschap en verdient maximale inzet. Volgens Natuur & Milieu is nog ruimte voor maar liefst 145 miljoen zonnepanelen op de Nederlandse daken. Als al deze daken benut worden, kan Nederland tot wel 40% van haar elektriciteit uit de zon halen (Natuur en Milieu, 2017).

Daarnaast zien we mogelijkheden in meervoudig ruimtegebruik, bijvoorbeeld opwekking van zonne-energie ingepast in de bebouwde omgeving. Of gecombineerd met grootschalige infrastructuren of waterberging binnen randvoorwaarden. Verder ondersteunen wij in het algemeen altijd kleinschalige opwekking van zonne-energie.

Op grootschalige zonneparken zijn we kritisch. Indien er geen alternatieven zijn, kunnen in uitzonderingsgevallen zonnevelden passen op de juiste locaties onder strenge randvoorwaarden. Zo lijken vervuilde gronden of voormalige afvalstortplaatsen goed geschikt voor zonnepanelen. In bepaalde gevallen kunnen zonneparken op landbouwgrond inkomsten genereren en tegelijkertijd zorgen voor een verhoging van natuurwaarden.

Wij vinden grootschalige zonneweiden niet passen in natuurgebieden en waardevolle landschappen. Dit kan leefgebieden van soorten nadelig beïnvloeden en wij vinden dat bescherming hier voorop moet staan. Ook uit de Nationale Landschap Enquête (2019) blijkt dat natuurgebieden en kleinschalige landschappen ongeschikte locaties zijn voor zonnepanelen, volgens de meesten.

Klik verder voor onze volledige visie op zonne-energie.

Lees ook ons standpunt over drijvende zonnepanelen

Wat doet Natuurmonumenten?

We volgen de ontwikkelingen op het gebied van zonne-energie nieuwsgierig en ondersteunen de initiatieven die tevens voordelen hebben voor de biodiversiteit. In november 2019 tekenden we de gedragscode Zon op Land, waarmee zorgvuldige locatiekeuze en inpassing van zonnepanelen in ons land wordt geborgd en natuurgebieden worden ontzien. 

Met behoud van robuuste natuurgebieden (en daarmee ook de opvang van CO2), klimaatbuffers, biomassa en het verminderen van onze eigen CO2-.uitstoot, levert Natuurmonumenten haar bijdrage aan een duurzame wereld. 90% van onze elektriciteit wordt met windenergie opgewekt en 10% via eigen zonnepanelen, bijvoorbeeld op daken van onze beheerkantoren. Daarnaast werken we met derden samen op het gebied duurzaamheid. Zo werken we sinds 2012 samen met Greenchoice die uitsluitend groene stroom levert waarvan het merendeel in Nederland is opgewekt. 

Wat kan jij doen?

Bij een bezoek aan de natuur past natuurlijk groen reizen: kom vooral op de fiets of met het openbaar vervoer. Iedere dag kun jij het verschil maken met milieubewuste keuzes. Denk je eraan om zonnepanelen te nemen? Neem dan eens een kijkje op de website van Greenchoice. Zie ook de website van MilieuCentraal voor meer inspiratie voor groen gedrag!