Nationaal Natuurnetwerk
De natuur in Nederland is te klein en te versnipperd. Daardoor kunnen planten en dieren maar moeilijk overleven. Natuur is onmisbaar voor het welzijn van de mens. We kunnen niet zonder natuur.
Het NNN vormt de basis –de ruggengraat – van de natuur in Nederland. Het natuurnetwerk was oorspronkelijk 728.500 hectare groot en met het Natuurpact van september 2013 tussen rijk en provincies verkleind naar een omvang tussen de 600.000 en 700.000 hectare. Vreemd genoeg is de exacte omvang onbekend. Dat illustreert de noodzaak voor duidelijkheid. Zonder die kwalitatieve en kwantitatieve duidelijkheid is monitoring van voortgang zo goed als onmogelijk. En die monitoring is nodig, want het netwerk moet simpelweg af.
Dat goede monitoring nodig is, wordt ook ondersteund door de Algemene Rekenkamer. Veel dieren- en plantensoorten staan op rode lijsten en worden met uitsterven bedreigd. We kunnen dit voorkomen door natuurgebieden met elkaar te verbinden en zo te vergroten. Dan ontstaat er een netwerk dat functioneert als één groot natuurgebied: het Nationaal Natuurnetwerk (NNN) en ooit gestart en beter bekend als de Ecologische Hoofdstructuur.
Door de financiële crisis bezuinigt de rijksoverheid op het Natuurnetwerk Nederland. Het kabinet heeft gekozen voor decentralisatie naar de provincies, de door het Rijk voor natuur aangekochte gronden worden aan hen overgedragen. Dat staat in het Natuurpact, een akkoord van september 2013 tussen het Ministerie van Economische Zaken en het Interprovinciaal Overleg (IPO) en omvat afspraken over de totstandkoming van het Nationaal Natuur Netwerk.
Standpunt
Voor het eerst in de recente geschiedenis neemt de hoeveelheid natuur af in Nederland. Natuurmonumenten vindt dit zeer verontrustend. Het tempo van de realisatie moet nu echt omhoog. De overheid moet doorpakken in diverse provincies. Zij leveren al verworven grond voor de natuur niet door aan beheerders. Dat komt door politieke voorzichtigheid en gelijkberechtiging van particuliere grondeigenaren.
Natuurmonumenten vindt dat het Nationaal Natuur Netwerk, de ruggengraat van de natuur in Nederland, volledig moet worden gerealiseerd. Alleen door gebieden in Nederland met elkaar te verbinden, hebben kwetsbare planten en dieren een kans om te overleven. Daar moet geld voor komen, maar door de financiële crisis mag hier wel vertraging worden opgelopen.
Eén van de afspraken uit het Onderhandelingsakkoord decentralisatie natuur is dat het Rijk de voortgang van de EHS afleest uit de provinciale verantwoordingen. Hiertoe zouden provincies en Rijk een eenvoudig monitorsysteem ontwikkelen. Een dergelijk systeem is nog niet beschikbaar, maar naar onze mening wel gewenst.
Jarenlang is er veel geld geïnvesteerd in de kwaliteit van natuurgebieden om kwetsbare planten en dieren voor Nederland te behouden. Als we er mee stoppen, zijn eerdere investeringen weggegooid geld. Daarom vindt Natuurmonumenten het belangrijk dat er voldoende geld van de overheid komt voor het noodzakelijke beheer van de natuurgebieden.
Als we niet vasthouden aan de gemaakte afspraken en tegelijkertijd versnellen in de uitvoering daarvan, is het uitgesloten dat het NNN gerealiseerd wordt zoals in het natuurpact is afgesproken. Wij verwachten dat bovenstaande trend de komende jaren zal doorzetten, als niet wordt ingegrepen. Dit lukt alleen, wanneer natuur niet als een sta-in-de-weg voor landbouw en andere functies wordt gezien, maar als kans om toegevoegde waarde te creëren aan een bedrijf, een gebied en aan het welzijn van mensen.
Wij pleiten daarom voor een gedegen, gedetailleerd en transparant voortgangsoverzicht, waarin resultaten over meerdere jaren vergelijkbaar blijven. De Algemene Rekenkamer deed in 2006 onderzoek naar de effectiviteit van overheidsbeleid ten aanzien van het ecologisch netwerk. Tien jaar na dit onderzoek pleiten wij voor een nieuw onderzoek: wat heeft dit beleid tot nu toe opgeleverd, waar is verbetering mogelijk en wat is de werkelijke stand van zaken op dit moment ten aanzien van de realisatie (kwalitatief en kwantitatief) van het NNN.
Wat doet Natuurmonumenten?
Het Natuurpact is er gekomen na consultatie met Natuurmonumenten. Naar aanleiding van het Natuurpact heeft Natuurmonumenten samen met andere maatschappelijke organisaties uitvoeringsafspraken gemaakt met de provincies. Hierin wordt beschreven hoe het geld de aankomende jaren verdeeld wordt. Deze afspraken zorgen er bijvoorbeeld voor dat er voldoende geld voor beheer van bestaande natuur is.
Natuurcompensatie
Op 26 juni 2014 vond een Algemeen Overleg plaats over natuurbeleid. Eén van de agendapunten was het eindrapport van de ambtelijke stuurgroep natuurcompensatie en het puntensysteem natuurcompensatie en - saldering. Als deelnemer van de stuurgroep die dit rapport heeft opgesteld, onderschrijven Natuurmonumenten en Del2Landschappen in een brief de conclusies en aanbevelingen.
Brief van Natuurmonumenten en De 12Landschappen (PDF)
Natuurmonumenten over het Nationaal Natuur Netwerk
