Standpunt van Natuurmonumenten over gemeenschappelijk landbouwbeleid

Intensieve landbouw nadelig voor natuur & landschap

Landbouw en natuur zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De intensieve landbouw is een belangrijke oorzaak van het verlies van planten en dieren. Zware bemesting, pesticidengebruik en het droogmalen van weilanden zorgen voor een afname van de biodiversiteit. Denk aan de achteruitgang van insecten of weidevogels, zoals de grutto en de veldleeuwerik. Ook de kwaliteit van het landschap, bodem en water staan erg onder druk (bron: PBL 2016, WNF 2015, IPBES 2016, Louis Bolk Instituut).

Het huidige beleid faalt

Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van de Europese Unie bepaalt voor een groot deel hoe de Nederlandse landbouw, en daarmee ook het landelijk gebied, zich ontwikkelt. Het huidig werkende landbouwbeleid is van start gegaan in 2014 voor een periode van zeven jaar. Met het GLB is voor Nederland jaarlijks ongeveer een miljard euro gemoeid. Het beleid werkt nu als volgt: boeren krijgen geld bovenop hun eigen inkomen, mits ze aan ‘vergroening’ doen. Dit beleid zou veel groener moeten zijn, met meer aandacht voor natuur en landschap. Helaas heeft het huidige beleid bitter weinig opgeleverd (bron: EEB).  De focus ligt met name op het intensief produceren van voedsel maar de problemen voor de natuur, het landschap maar ook dierenwelzijn en volksgezondheid worden niet aangepakt.

Een radicaal ander GLB is de oplossing

Nu wordt er al nagedacht over het nieuwe GLB, welke in 2020 van start zal gaan. Dit is hét moment om te kiezen voor een andere manier van landbouw in Nederland en Europa.

Op 29 november 2017 publiceerde de Europese Commissie haar Mededeling ’The Future of Food and Farming’. Hiermee gaat de discussie over de herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) echt van start. Een noodzakelijke herziening, omdat het huidige GLB tot dusver een duurzaam perspectief voor de landbouw niet dichterbij heeft gebracht. Natuur- en milieuorganisaties vinden dat het nieuwe GLB de transitie naar een ecologisch verantwoorde en veerkrachtige landbouw moet ondersteunen. Lees hier de reactie van Natuurmonumenten en andere groene organisaties op de Mededeling. 

Natuurmonumenten pleit voor een ecologisch, verantwoorde landbouw (ookwel natuurinclusieve landbouw). Hoewel de landbouw voedselzekerheid moet blijven bieden, vinden wij dat de landbouw ook moet bijdragen aan oplossingen voor de huidige problemen op gebied van natuur, het landschap, bodem- en waterkwaliteit. Zo kunnen ecosystemen en de biodiversiteit hersteld worden.

Natuurmonumenten heeft samen met andere natuur-en milieuorganisaties haar visie op het nieuwe GLB opgesteld in een Position Paper. Hier staat opgeschreven welke aanpassingen nodig zijn in het nieuwe GLB om tot een duurzame toekomst voor de landbouw te komen. Wij vragen de Europese lidstaten en de Nederlandse overheid het huidige GLB op de volgende punten aan te passen:

1. Boeren die vervuilend werken moeten betalen, boeren die prestatie leveren worden beloond.
2. Zet publiek geld alleen in voor publieke diensten
3. Waarborg samenhang tussen concrete doelstellingen en beleid

Lees hier (pdf) de volledige Position Paper.

Wat doet Natuurmonumenten?

Natuurmonumenten maakt zich sterk voor een groener boerenland met de planten en dieren die daar bij horen. Het huidige GLB beleid faalt en daarom pleiten wij voor een duurzaam landbouwbeleid met meer aandacht voor natuur en landschap. Natuurmonumenten doet dit niet alleen. Samen met de andere Nederlandse en Europese natuurorganisaties via de Living Land-campagne pleiten wij voor een radicale verandering van het GLB.

De sleutel tot succes is samenwerken met de boeren. Natuurmonumenten beheert circa 25.000 hectare natuurlijke graslanden en akkers. Een deel daarvan wordt verpacht aan boeren die ons helpen met het natuurbeheer. Daarnaast zijn we betrokken bij een cursus ‘Natuur en Ondernemerschap’ op de agrarische hogescholen in Dronten en Den Bosch, die boeren leert hoe ze natuurbescherming kunnen inpassen in hun bedrijfsvoering.

In Eemland wordt bijvoorbeeld goed samengewerkt met verschillende natuurbeschermers, vogelwerkgroepen en de boeren. Door de samenwerking rond het beheer en de inrichting blijven deze polders aantrekkelijk voor de weidevogels. In 2015 broedden daar zelfs weer vijf kemphanen! Lees hier (pdf) meer.

Wat kunt u doen?

Ook jij kunt als consument invloed uitoefenen op hoe er wordt geproduceerd. Door het kopen van bijvoorbeeld weidezuivel kunt je boeren ondersteunen die zich extra inspannen voor bijvoorbeeld weidevogels en bloemen- en kruidenrijke weiden. Lees meer tips in ons lentenummer (pdf) van het blad Puur Natuur 2017.