Standpunt van Natuurmonumenten over geborgde zetels in waterschapsbesturen
Het algemeen bestuur van een waterschap wordt eens in de vier jaar gekozen via waterschapsverkiezingen. Daarnaast worden er een aantal zetels uitgegeven aan vertegenwoordigers van bedrijven, boeren en natuurbelangen. Dit zijn de zogenaamde geborgde zetels. Deze speciale status van geborgde zetels is in opspraak omdat deze niet meer zou passen binnen een democratisch gekozen bestuur. Natuurmonumenten is voor de afschaffing van geborgde zetels.
Waterschappen in Nederland zorgen voor de waterhuishouding. Zo beheren zij dijken en sluizen, regelen waterstanden en zorgen voor goede waterkwaliteit en zuivering van afvalwater. Er zijn 21 waterschappen in Nederland. Elk waterschap heeft een gekozen algemeen bestuur en een dagelijks bestuur. Het algemeen bestuur van een waterschap is vergelijkbaar met een gemeenteraad. Dit algemeen bestuur stelt het beleid van het waterschap vast en controleert of het dagelijks bestuur dat beleid goed uitvoert. Het algemeen bestuur bestaat uit 18 tot 30 leden. Het grootste deel van deze leden zijn inwoners van het waterschap (ook wel de 'categorie ingezetenen' genoemd). Zij worden om de vier jaar gekozen via verkiezingen. Een ander deel van het algemeen bestuur is voor vertegenwoordigers van bedrijven, boeren en natuurbelangen. Zij worden niet gekozen via verkiezingen. Zij hebben zogeheten geborgde zetels. De samenstelling van de geborgden in de waterschapsbesturen is een discussie die regelmatig terugkomt, zowel binnen de waterschappen als binnen de landelijke politiek.
Natuurmonumenten spreekt zich uit voor een meer rechtvaardige verhouding tussen de verschillende geborgde zetels. Natuurmonumenten zou daarin echter nog een stap verder willen gaan: wij zijn voorstander van de afschaffing van alle geborgde zetels. Het systeem van geborgde zetels strookt in onze beleving niet met de huidige opvattingen van democratisch bestuur. Gekozen vertegenwoordigers zijn ons inziens uitstekend in staat om oog te hebben voor specifieke deelbelangen, zonder het algemeen belang uit het oog te verliezen.
Wij ondersteunen daarom de wet democratisering waterschappen. Dit wetsvoorstel op initiatief van Groenlinks en D66 moet nog behandeld worden in de Tweede en Eerste Kamer. Mogelijk zal de behandeling nog voor de Waterschapsverkiezingen van 2023 zijn.
