De wolf

Een groot roofdier - een 'toppredator' - als de wolf ontbrak al ruim een eeuw in ons land. De terugkeer van de wolf laat dat zien dat er in ons drukke land nog plekken zijn waar een toppredator zich thuis voelt; grote robuuste natuurgebieden waar ruimte is voor natuurlijke processen. Groot wild als reeën, edelherten en wilde zwijnen moeten weer rekening houden met de kans gepakt te worden door een predator. Ze zullen hun gedrag aanpassen en plekken mijden waar ze zich onveilig voelen. Op die plekken krijgt de verjonging van het bos weer een kans. De prooiresten die de wolven achterlaten bieden kansen voor aaseters als de raaf.

Vestiging in Nederland

Op de Noordelijke Veluwe leeft een wolvenpaar dat sinds 2019 elk jaar welpen kreeg. Het is op dit moment het enige roedel in ons land. Wolven worden steeds vaker op de Veluwe en ook daarbuiten gezien. De wolf was al 150 jaar niet meer in Nederland gezien, maar sinds 2015 duiken ze af en toe weer in ons land op. Vanuit Duitsland trekken wolven onder andere naar Nederland op zoek naar een nieuw leefgebied. Met de vestiging van het paar op de Noordelijke Veluwe werd de terugkeer van de wolf naar Nederland officieel een feit.

De wolf roept bij mensen diverse gevoelens op, positieve en negatieve. Het is daarom goed om in een maatschappelijk debat ruimte geven aan zowel enthousiasme als angsten en zo te wennen aan het idee dat de wolf in Nederland weer voorkomt.

Risico's

Het drukke verkeer in ons land vormt een groot risico voor de wolf. In het versnipperde Nederlandse landschap zal een wolf regelmatig een weg moeten kruisen. De kans op aanrijdingen is daarmee groot en dat bemoeilijkt de vestiging van een duurzame populatie.

Wolven zelf vormen een risico voor vee. Wolven vestigen zich meestal in grotere natuurgebieden, waar het aanbod van natuurlijke prooien voldoende is. Hierdoor is de kans op aanvallen op vee klein. Maar er zullen meer zwervende wolven komen door groei van de populatie in aangrenzende landen en in Nederland. Zwervende wolven zullen de makkelijkste prooien pakken die ze tegenkomen. Vee (vooral schapen) dat niet goed is beschermd vormt een makkelijke prooi. Als een wolf meerdere zwakke of niet-beschermde prooidieren tegenkomt, die bovendien niet (kunnen) vluchten, kan hij of zij overgaan tot het aanvallen dan wel doden van een groot aantal prooien. Dat is voor de eigenaar vreselijk en een wolf die het op vee heeft gemunt is een onwenselijke situatie. Het gedrag komt voort uit natuurlijk instinct dat we ook zien bij vossen en honden. In de natuur komt dit gedrag echter zelden voor, omdat wilde prooidieren instinctief zichzelf of hun soortgenoten beschermen of vluchten.

Maatregelen

Preventieve maatregelen helpen en zijn noodzakelijk om vee te beschermen. Een elektrisch raster of net van 1,20m hoog werkt goed tegen aanvallen van de wolf. Dit filmpje laat dat goed zien: https://www.youtube.com/watch?v=ybJyI99R90w&feature=youtu.be

Natuurmonumenten vindt dat deze rasters ruimhartig, eerder en in een groter gebied moeten worden ingezet en moeten worden vergoed door de provincie. Zo krijgt de wolf kans om te leren: vee is géén makkelijke prooi. Het dier zal dan hoogstwaarschijnlijk verder trekken en op zoek gaan naar wild en ook aan nageslacht leren dat vee geen makkelijke prooi is.

Natuurmonumenten maakt afspraken met andere beheerders en provincies over hoe we omgaan met de wolf. Daarom is een Interprovinciaal wolvenplan gemaakt. In dat plan staat wie er verantwoordelijk is voor schadepreventie, schadevergoedingen, voorlichting en onderzoek.

Wat doet Natuurmonumenten

• In natuurgebieden van Natuurmonumenten is de wolf welkom. Natuurmonumenten doet in haar gebieden niets om de komst van de wolf te bevorderen of hem te sturen. De wolf krijgt de ruimte om zijn eigen weg te zoeken naar een geschikt leefgebied.
• Natuurmonumenten adviseert herders in haar gebieden en wijst ze op subsidieregelingen voor preventieve maatregelen bij provincies en particuliere initiatieven als Wolf Fencing Nederland. Ook brengt ze herders met elkaar in contact om van elkaars ervaringen met de wolf te leren. 
  
  Zo werkt in Hulshorsterzand een herder al geruime tijd met elektrische rasters, waardoor zijn schapen beschermd zijn. Deze herder brengen we in contact met een herder in Brabant, waar een zwervende wolf in 2020 enkele weken verbleef. In Salland kon door een eenmalige gift van een donateur zelfs een wolfwerend raster om de weide bij de schaapskooi worden geplaatst. Amper twee weken later werd daar in de buurt een wolf gespot.
• We zitten in de Gelderse gebiedscommissie om samen met schapenhouders te werken aan goede preventieve maatregelen en een subsidieregeling.
• Het platform Wolven in Nederland heeft een belangrijke rol bij het verzamelen en delen van informatie. Natuurmonumenten is aangesloten bij dit platform.
• Wij informeren onze achterban en onze bezoekers over de betekenis van de terugkeer van de wolf in Nederland. Dit doen we o.a. door het geven van excursies, het houden van lezingen voor onze vrijwilligers en andere geïnteresseerden en publicaties in ons ledenmagazine Puur Natuur. Waar mogelijk en zinvol dragen we bij aan het informeren van het brede Nederlandse publiek via diverse media.
• OERRR geeft kinderen informatie over de wolf voor een spreekbeurt