Maatregelen

Het intensieve landbouwgebruik in de laatste vijftig jaar heeft ook veel meststoffen in de bodem gebracht. Pas wanneer het kwelwater weer in de wortelzone van de planten kan doordringen en de overtollige meststoffen zijn verwijderd, kunnen bijzondere soorten zich herstellen en kunnen terugkeren in het gebied.

De volgende maatregelen worden in fasen uitgevoerd

• Afgraven van de voedselrijke bovenste grondlaag.

In het Vlijmens Ven en in de Honderdmorgen, wordt op ongeveer 150 hectare de toplaag van de bodem afgegraven en afgevoerd. De voedselarme grond daaronder vormt de basis voor de nieuwe vochtige schraallanden. De grond wordt met wisselende diepte afgegraven. De diepere delen worden door invloed van het kwelwater natter dan de ondiepere delen. Dit bepaalt of er resp. blauwgraslanden of glanshaver- en vossenstaarthooilanden ontstaan. Resultaat is dus een kleinschalig mozaïek van beide type graslanden. Een deel van de afgegraven grond wordt gebruikt voor de aanleg van dijken, die in het kader van de hoogwateraanpak HoWaBo rond het gebied worden aangelegd.

• Kleinschalig plaggen

Op bestaande vochtige schraallanden in het Bossche Broek en de Moerputten worden kleine oppervlakten geplagd. Hier wordt de begroeiing tot aan de wortels verwijderd. Dit plaggen is nodig om meer variatie in de structuur van de begroeiing te krijgen. Doel is om hiermee het leefgebied van knoopmieren te verbeteren. Want alleen met de aanwezigheid van deze mieren maakt het pimpernelblauwtje een kans om haar levenscyclus van rups tot vlinder te voltooien en dus duurzaam te overleven. Ook de aanwezigheid van planten, zoals de grote pimpernel spelen een essentiële rol. De Vlinderstichting onderzoekt daarom wat de meest kansrijke plaglocaties zijn.

• Plaatsen van stuwtjes

Door plaatsing van extra stuwtjes in sloten, kan de waterhuishouding van het gebied voor de natuur beter worden gereguleerd. Door het sluiten van de stuwtjes kan (kwel)water langer in het gebied worden vastgehouden. In combinatie met het afgraven van grond, zorgt deze maatregel dat het kwelwater tot in het maaiveld kan doordringen. De wortelzone van de bestaande en nieuw te ontwikkelen graslanden komt daardoor weer in contact met het zuivere kwelwater.

• Uitrollen van maaisel

Op de percelen waar de bovenste grondlaag is verwijderd wordt maaisel en plagsel uitgereden. Dit versnelt de ontwikkeling van de soortenrijke graslanden. Het maaisel en plagsel zal afkomstig zijn van bestaande blauwgraslanden in de Moerputten en het Bossche Broek. Het bevat al een heel mengsel van plantenzaden en plantenresten. Maar ook schimmels, die nodig zijn voor de kieming van zaden en als voedsel voor andere organismen. Uit ervaring blijkt dat gebiedseigen materiaal het beste resultaat oplevert.

• Uitzetten van pimpernelblauwtjes

In de Bossche Broek zullen waarschijnlijk in 2015 pimpernelblauwtjes worden uitgezet. De kwaliteit van de blauwgraslanden is dan door aanpassing van het beheer zodanig verbeterd, dat het naar verwachting aan alle voorwaarden voldoet van een geschikt leefgebied voor deze vlinder. Omdat de vlinder de afstand tussen Moerputten en Bossche Broek niet zelf kan overbruggen, wordt zij een handje geholpen. De uitgezette exemplaren zullen afkomstig zijn van de bronpopulatie in de Moerputten. De Vlinderstichting adviseert en begeleidt de hele overplaatsing van de vlinder.

• Aanleg Butterfly Bellevue

Aan de rand van de Bijenwei in natuurgebied de Moerputten wordt een platform aangelegd. Vanaf deze verhoging hebben de bezoekers straks een prachtig uitzicht over het blauwgrasland waar de pimpernelblauwtjes leven. Vanaf eind juni tot half augustus zijn de blauwe vlindertjes vanaf het platform goed te zien, zonder het te verstoren. Kijk voor meer informatie op pimpernelblauwtje.nl.

• Aanleg wandelpaden

Vanaf de Heidijk wordt het mogelijk om straks door het Vlijmens Ven te wandelen. De route sluit op diverse plekken aan op het bestaande wandelpadennetwerk.

• Aanleg uitkijkpunten

Gemeente Heusden gaat langs de Heidijk, aan de rand van het projectgebied een uitkijkplatform met informatievoorziening plaatsen.

• Monitoring en onderzoek

Als alle natuurherstelmaatregelen zijn uitgevoerd worden de ontwikkelingen in de natuur nauwgezet gevolgd. Alle plant- en diersoorten worden geïnventariseerd en in beeld gebracht. Zo kan de vestiging van nieuwe soorten goed worden gevolgd. De waterstanden worden gemeten in een netwerk van peilbuizen in het gebied. Die metingen laten zien of aanpassing van het waterpeil nodig is. De vestiging en verspreiding van knoopmieren en de pimpernelblauwtjes wordt door de Vlinderstichting gevolgd.