Zo help je vogels de winter door - 5-stappenplan

Stap 1: Kijk welke vogels in jouw tuin zitten

Kijk eerst eens welke vogels je allemaal in en rond je tuin ziet. Ga lekker achter het raam zitten met een vogelboek en een verrekijker (als je die hebt). Of kijk hier hoe je 10 veelvoorkomende tuinvogels herkent. Schrijf op wat je allemaal ziet. Kijk ook goed op de grond en tussen de struiken. Als je weet welke soorten in jouw tuin leven, weet je ook welk voer je ze moet geven en hoe. Want elk vogeltje eet zoals het gebekt is.

Stap 2: Bijvoeren, dit geef je ze in de winter

Richt je voederplek in voor de vogels die in de winter in en rondom je tuin voorkomen. Met een divers aanbod aan voeding kun je veel verschillende soorten vogels je tuin in lokken. Wil je een specifieke vogelsoort je tuin in lokken, maak dan gebruik van het juiste voer. Elke soort heeft zin eigen eetgewoonten.

Mezen

De hele mezenfamilie (o.a. koolmees, pimpelmees en staartmees) houdt van vetbollen (zie hieronder hoe je dit zelf maakt), slingers van ongebrande en ongezoute pinda's,halve kokosnoten, zonnebloempitten en gewoon vogelstrooivoer. Mezen komen af op voedertafels , voederhuisjes of een voederbuis die in een boom of struik hangt. Naast mezen kun je hier ook halsbandparkieten mee aantrekken en soms ook de groene specht.

Mussen en vinken

Mussen zoals huismus en ringmus zoeken hun voedsel vooral op de grond. Het meest zie je ze onder de voedersilo of -tafel, waar ze de restjes oppikken of onder de sruiken. Ook de vinkenfamilie zul je daar aantreffen: gewone vink, putter, groenling en soms vliegen er ook sijsjes of kepen mee. Als je geluk hebt zie je de prachtige goudvink (niet goud maar prachtig karmozijnrood) of de forse appelvink. Ze houden het meeste van onkruidzaden, gemengd strooizaad en zonnebloempitten. De houtduif en Turkse tortels pikken graag een zaadje mee.

Winterkoning, roodborst en heggenmus

De drie kleinste vogeltjes met een ander dieet zijn winterkoninkje, roodborst en de schuwe heggenmus zoeken vaak op de grond en tussen de planten naar voedsel. Als je op je voedertafel of -silo universeel vogelvoer gebruikt, zullen zij opeten wat de andere vogels eraf hebben laten vallen. Verder maak je hen vooral blij met ongekookte havermout, bessen, meelwormen, maden en larven. De laatste drie zijn gewoon te koop. Strooi iedere dag een beetje onder een heg of in een beschutte border. Geef ze voldoende dekking, daar houden ze van.

Spreeuwen en merels

Deze vogels maak je blij met gewelde rozijnen, klokhuis, verrot fruit en allerlei soorten bessen waaronder die van de klimop. Je zult ze niet snel op een voedertafel tegenkomen. Strooi dus wat op de grond en zorg ervoor dat er altijd dekking in de buurt is van een struik, heg of boom. Let op dit eten lusten de kraaien en eksters ook. Heb je fruitbomen of druiven in je tuin, laat dan wat fruit hangen of op de grond liggen voor de vogels.

Spechten

De laatste groep vogels die je in je tuin kunt zien zijn de spechten, boomklever en boomkruiper en gaai. Zij houden van zelfgemaakte vetbollen of potten vol met zonnebloempitten en ongezouten pinda’s en noten. Hang deze potten op in een boom

Stap 3: Vogelvoer maken

Je weet nu welke vogels je kan verwachten, wat ze lekker vinden en waar ze zoeken. Voer kun je in onze webshop bestellen of bij de betere dierenspeciaalzaken. De goedkopere zakken in de supermarkt zitten vol met graszaad en daar maak je alleen wat vinken blij mee. Als je plek genoeg hebt maak dan meerdere voederplekken in je tuin. Zo komen alle vogels aan hun trekken.

Maak je eigen vetbol

Overal kun je vetbollen kopen, maar vooral in de goedkope zit weinig nuttigs en in de netjes kunnen ze met hun pootjes verstrikt raken. Zelf maken is niet moeilijk en je weet dan precies wat je de vogels geeft. Zo doe je dat:

• Smelt hard vet in een pannetje, gebruik bijvoorbeeld blokken frituurvet.
• Strooi het zaad bij het gesmolten vet.
• Knoop aan een stuk touw een lucifer of paperclip en leg dit onderin een vorm, bijvoorbeeld een cupcakevormpje.
• Giet het mengsel in je vorm en laat het afkoelen.
• Maak de vorm los, soms even over de warme kraan houden.
• Hang ze op.

Vetpot

• Smelt het vet.
• Maak een glazen pot goed schoon en vul hem met de gewenste noten en zaden.
• Giet het vet erbij.
• Even goed roeren en laten afkoelen.
• Hang ze nu in je tuin op, gebruik hiervoor de pindakaaspottenhouders.

Je kunt ook halve kokosnoten of oude theekopjes vullen en in zijn geheel ophangen. Voor spechten en boomklevers en kruipers boor je in stukken hout dikke gaten, waar je het warme zaad/vet mengsel ingiet.

Pindaslinger

Een leuke bezigheid is om slingers voor de vogels te maken. Gebruik altijd ongebrande, ongezouten doppinda’s en eventueel gedroogd fruit. Prik met een naald een gaatje in elke doppinda. Je kunt ook een plankje gebruiken, waar je een spijker doorheen hebt geslagen. Leg het plankje op de tafel, met de spijker naar boven. Prik nu een voor een de pinda's op de spijker. Pas op je vingers! Rijg de pinda's aan een draad en hang de slinger op in de tuin.

Voedertafel

Je hebt tafels met en zonder dak. Het voordeel van een voedertafel met dak is dat het voer redelijk schoon en droog blijft als het regent. Maar niet alle vogels houden van zo'n dak boven hun voedselplek. Ze zien ze roofvogels dan niet aankomen, een sperwer bijvoorbeeld. Voer 's ochtends niet meer dan ze die dag opkunnen. Wil je voorkomen dat kraaien en meeuwen de tafel leegroven, dan kun je met gaas de boel afschermen. Weetje: pinda’s die aangetast zijn door schimmels, zijn giftig voor vogels. Reden te meer om de voerplek netjes te houden. Alleen in de winter pinda’s voeren, want jonge vogels kunnen hier niet tegen. In het voorjaar moet je dus alles waar pinda’s inzitten weghalen.

Voedersilo

Je hebt ze heel klein en heel groot, heel duur en heel goedkoop. Heb je heel veel vogels dan is een grote met veel openingen aan te raden. Anders voldoet een kleine prima. Hang hem in een boom of in de buurt van een boom, struik of heg. Zorg dat katten er niet goed bij kunnen. Er bestaan special korven die je om je silo heen kan hangen zodat grotere vogels er niet bij kunnen. Zij kunnen prima op de grond mee-eten

Stap 4: Hang een extra nestkastje op

Tijdens koude gure winterse dagen verliezen vogels veel vet om warm te blijven. Ook al is je tuin een waar natuurparadijs, dan kun je nog steeds extra nestkastjes ophangen. Vogels gebruiken hem nu niet om in te broeden, maar om er lekker in te schuilen en slapen. Heb je al nestkasten hangen, maak ze dan nu nog snel even schoon. Doe dat alleen schoon met (heet) water. Je kunt vullen met wat droge bladeren. En misschien hebben ze het wel zo naar hun zin in jouw tuin, dat ze het kastje straks in de lente gebruiken voor hun eerste nestje.

Stap 5: Zet een waterschaal neer

Ook in de wintermaanden drinken en badderen vogels. Zet een platte schaal op een veilige plek neer, op een verhoging bijvoorbeeld. Zorg dat poezen er niet gemakkelijk bij kunnen. In een diepe schaal kun je wat stenen leggen zodat ze zelf kunnen bepalen tot hoever ze het water in willen gaan. Zout of suiker toevoegen tegen bevriezen is geen goed idee. Na een badje gaan de veren door de suiker aan elkaar plakken en dan kunnen vogels hun warmte niet goed vasthouden. Vogels zijn geen zout gewend en kunnen er niet goed tegen. Ververs liever elke dag het water of verpulver het ijs met een hamer. Is wel een beetje koud voor ze, maar beter dan zout en suiker.

Plannen maken voor volgend jaar

Er is niets leukers dan op een winterse dag naar vogels te kijken. Het is ook een goed moment om eens naar je tuin te kijken en plannen te maken voor het komende jaar. Wat kun je nog doen om volgend jaar nog meer vogels in je tuin te krijgen?

• Heb je al struiken, bomen of klimmers met bessen in je tuin? Een klimop die in een boom mag klimmen of tegen een muurtje of schutting, biedt behalve nest- en schuilplek ook volop voedsel. Merels, winterkoninkje en roodborst zijn gek op de bessen. Je kunt ook kiezen voor een druif. Lekker voor jezelf natuurlijk! En als je wat trossen voor de vogels laat hangen, zijn ze je heel erg dankbaar. Misschien zijn er nog wel plekjes waar je een bessenstruik kwijt kunt. Meer over bomen en struiken in je tuin zetten
• Zaai komend jaar eens een flink aantal zonnebloemen. Je kunt ze laten staan en door de vogels leeg laten eten, maar oogst er ook een paar voor op de voedertafel.
• Maak een extra schuilplek. Sla een paar palen in de grond en vul de ruimte daartussen op met takken en snoeiafval uit je tuin. Vogels kunnen hier 's winters in schuilen. In de zomer vinden ze voedsel in de 'houtril' en misschien gaan ze er zelfs in broeden.
• Veel vogels zoeken voedsel op de grond. Gooi in de herfst afgevallen blad tussen de planten. Insecten zullen hier blij mee zijn en zij zijn dan weer voedsel voor de vogels.

Help de dieren in je tuin

Hoe krijg je een tuin waar dieren zich thuis voelen? Met de tips van boswachter Mathiska maak je van je tuin een mini-natuurgebied waar dieren het hele jaar wat te eten hebben, een nest kunnen bouwen en zich veilig voelen.

Vraag het vogelactiepakket aan met tips van Mathiska

Nog meer tips

• Hoe maak je je tuin winterklaar? 10 tips voor de herfst
• Help egels de winter door
• Alle tuintips van boswachter Mathiska
• Deze vogels zie je in jouw tuin

Komend weekend is er weer de landelijke Tuinvogeltelling. Doe mee, kijk op de website van de Vogelbescherming!