Aanpak klimaatbuffer Wijffelterbroek - Kettingdijk

Grensmoeras

Wijffelterbroek en Kettingdijk, gelegen tussen Altweerterheide en Bocholt, waren ooit kletsnatte gebieden die samen met Smeetshof een groot grensmoeras vormden. Tussen 1870 en 1960 is hier grootschalig ontgonnen en zijn de Loozerbroekbeek/Lossing aan Vlaamse zijde, de Raam, de Vetpeel en 1e zijtak Vetpeel aan Nederlandse zijde aangelegd om water uit het gebied af te voeren.  Zo werd het gebied geschikt voor landbouw. ARK Natuurontwikkeling en Natuurmonumenten willen hier het moeraskarakter herstellen en een klimaatbuffer realiseren. Een klimaatbuffer is een gebied dat water op kan vangen bij neerslagoverschot en water los kan laten in tijden van droogte. Met deze ontwikkelingen geven we invulling aan het klimaatbuffer- en natte natuurparelbeleid van Provincie Limburg. De natte gebieden Wijffelterbroek en Kettingdijk worden op deze manier weer verbonden met Smeetshof tot een grensoverschrijdend doorstroommoeras. Een grote natte laagte zonder beken, sloten of andere watergangen. Op de onderstaande afbeelding zijn hoger en lager gelegen delen te zien.

Dempen en omleiden van De Raam

De Raam is een afwateringskanaal dat dwars door het Wijffelterbroek loopt waardoor het oorspronkelijke moerasgebied verdroogt. Bovendien bevat het water dat vanuit Vlaanderen het natuurgebied in komt veel meststoffen en andere vervuiling en heeft daardoor een negatieve invloed  op het natuurgebied. Door de loop van de Raam om het gebied heen te leiden, komt dit water niet meer in het Wijffelterbroek. We dempen de huidige Raam die nu dwars door het Wijffelterbroek heenloopt met grond uit het gebied. Zo kan in dit lager gelegen natuurgebied neerslag en kwel (grondwater dat onder druk naar bovenkomt) vastgehouden worden. In de video hierna legt boswachter Robin Peeters in het veld uit wat er precies gaat gebeuren.

Vetpeel en voormalig Hertenkamp

Aan de andere kant van de Bocholterweg breiden we de klimaatbuffer Wijffelterbroek-Kettingdijk uit door de Vetpeel, de 1e zijtak Vetpeel en greppels in het voormalige Hertenkamp te dempen of minder diep te maken. Dit doen we zoveel mogelijk met grond uit het gebied. Bijvoorbeeld door de destijds uitgegraven grond weer in de waterloop te schuiven. Daarnaast gaan we in het voormalige Hertenkamp vijvers minder diep maken en een ondiepe slenk aanleggen om schoon gebiedseigen water vanuit de Kettingdijk naar het Wijffelterbroek te leiden en langer vast te houden. Uitgangspunt is dat zowel natuur als de omgeving er beter van worden door het wegvangen van hoogwaterpieken in de winter en het verminderen van verdroging in de zomer. Klik hier voor de plankaart.

Kwaliteitsslag door het verwijderen fosfaatrijke toplaag

Het perceel naast het voormalige hertenkamp is al enige jaren onderdeel van het natuurgebied Wijffelterbroek – Kettingdijk. De bovenlaag van het voormalige landbouw perceel is voedselrijk. Met het dempen van de 1ste Zijtak Vetpeel en de defensiesloot verhoogt de grondwaterstand, hierdoor kunnen de meststoffen uitspoelen. Robin Peeters legt uit;  “We willen voorkomen dat het fosfaat door uitspoeling terecht komt in het omliggende gebied. Daarom halen we de de bovenste laag van de bodem, ook wel bouwvoor genoemd, weg. We accentueren dan ook enkele laagtes in het perceel die er vroeger ook waren. De vrijgekomen grond wordt elders duurzaam hergebruikt. In Wijffelterbroek en Kettingdijk komen zeldzame planten als slangenwortel, waterviolier en moeraskartelblad voor. Deze soorten gedijen alleen in voedselarme omstandigheden daarom willen we voorkomen dat de meststoffen in het natuurgebied terechtkomen. Met het verwijderen van de fosfaatrijke toplaag willen we op dit perceel een kwaliteitsslag maken en de kwaliteit van de omliggende gebieden behouden”.

Weerterbeek

Binnen de uitvoering van de klimaatbuffer Wijffelterbroek-Kettingdijk houden we rekening met het historische tracé van de Weerterbeek inclusief de stenen trog ten oosten van de Bocholterweg op de grens tussen Nederland en België. Hier lees je meer over de Weerterbeek.

Bosaanplant

Op verschillende locaties ontwikkelen we gemengd loofbos door ruimte te geven aan natuurlijke verjonging en bomen aan te planten, waaronder ten noorden van voormalige hertenkamp aan de Bocholterweg. Hier groeien straks bomen zoals de zoete kers, fladderiep, zomer- en wintereik, gewone esdoorn, beuk en linde. Maar ook struiken als hazelaar, gewone vogelkers, sleedoorn en vuilboom. Volop variatie is goed voor de biodiversiteit en houdt regenwater vast en neemt CO2 op. Wil je meer weten over de bosaanplant? Klik dan hier. 

Recreatie

Grote delen van het gebied zijn en blijven struinnatuur. We realiseren in het Wijffelterbroek een avontuurlijk laarzenpad om het moerasgebied beleefbaar te maken. Uiteraard is het ook mogelijk om met droge voeten een wandeling rond het gebied te maken.

Planning

In de week van 17 oktober is gestart met de werkzaamheden aan de Vetpeel en 1e Zijtak Vetpeel. Vanaf 24 oktober wordt gewerkt aan het omleggen van de Raam en vervolgens starten de maatregelen aan het voormalig hertenkamp.

Meer informatie

Onze gebieden in Kempen~Broek zijn volop in ontwikkeling. Wil je op de hoogte blijven van actualiteiten en natuurweetjes? Meld je aan voor de digitale nieuwsbrief Kempen~Broek Natuurmonumenten of volg ons op Facebook; Kempen-Broek Natuurmonumenten.

Contact

Heb je vragen of opmerkingen over de klimaatbuffer Wijffelterbroek-Kettingdijk? Stuur dan je vraag per mail naar [email protected]

Met specifieke vragen over de werkzaamheden aan de Vetpeel en 1e Zijtak Vetpeel kunt u terecht bij Cyrille Smeets van Viforis; [email protected] of via 06-29534266.

Specifieke vragen over de werkzaamheden in het Wijffelterbroek, omlegging van de Raam, kunt u terecht bij Sietze van der Linden van Omniverde; [email protected] of via 06-54946065.

Deze partners dragen bij aan de realisatie van Klimaatbuffer Wijffelterbroek-Kettingdijk:

• Provincie Limburg
• Grenspark Kempen~Broek
• Regionaal Landschap Kempen en Maasland