Wandelroute voormalige kampen Oranje en Ybenheer, bij Fochteloo

Dit kamp werd in 1942 opgericht voor de Nederlandsche Arbeidsdienst, een Duitsgezinde vervanging van de dienstplicht. Bewapende arbeidsmannen zouden een gevaar voor de bezetters kunnen vormen. Daarom werd het geweer vervangen door een schep. Veel jongens die moesten opkomen, werden onderduiker.

Na de oorlog is het kamp gebruikt voor het opsluiten van NSB’ers, vanaf die tijd heet het ‘Oranje’. Daarna is het kamp onder andere bewoond door vrijwilligers die in Nederlands-Indië wilden vechten, repatrianten uit Nederlands-Indië en Zuid-Molukkers.

Tot 1956 werd voor alle groepen bewoners de warme maaltijd in een centrale keuken bereid door een Nederlandse kok met assistenten. Het afvalwater van de keuken had een hoog vetgehalte. De restanten van het afvoersysteem zijn nog zichtbaar.

Als de warme maaltijd klaar was, werd met een metalen staaf op een hangend stuk spoorrail geslagen. Overal kwamen dan de bewoners vandaan om het eten op te halen.

Bezoekers kwamen hier het kamp binnen. Jarenlang was dat een wereld van uniformen en commando’s. Later werd het een exotisch stukje ‘gordel van smaragd’, waar kok Fred Weijler op zondagmiddagen de autochtone Stellingwervers wegstuurde die kwamen ‘Amboneessies kiek’n’.