Natuurmonumenten in de steigers - jaarverslag 2018
Natuurmonumenten heeft circa 2.600 bouwwerken in bezit. De helft daarvan is cultuurhistorisch waardevol, 500 hebben zelfs de status van beschermd monument. Daarnaast beheren we meer dan 100 cultuurhistorisch waardevolle landschappen, plus levend en immaterieel erfgoed zoals Brandrode runderen en eendenkooien.
In onze in 2017 vastgestelde visie ‘Erfgoed in het hart’ stoelen we onze omgang met ons cultureel erfgoed op drie pijlers: bewaren, beleven, bekostigen. Op deze manier kunnen we de verhalen van ons verleden blijvend vertellen.
De Erfgoedvisie werd in 2018 op verschillende manieren in de praktijk gebracht. Naast het aanbieden van diverse erfgoedactiviteiten zoals Open Monumentendag, zijn we dit jaar ook met ‘Natuurmonumenten in de steigers’ gestart. Onder dit motto stelden we gebouwen open die op dat moment werden gerestaureerd. De belangstelling voor de excursies – onder meer in kasteel Hackfort bij Vorden (Gld), de Volmolen in het Geuldal (Li.) en de monumentale boerderij het Keunenhuis in Winterswijk (Gld) - was groot. In een mum van tijd waren de excursies volgeboekt. Men kwam voor een exclusief kijkje achter de schermen, het unieke verhaal van de restauratie.
‘Natuurmonumenten in de steigers’ gaat in 2019 door, onder meer met excursies naar de honderd jaar oude replica van de Nachtwacht in een Limburgse groeve en naar Kasteel Eerde bij Ommen (Ov.). Ook voor 2019 staat de restauratie van molen Het Noorden op Texel op het programma.
In Midden-Delfland onder de rook van Rotterdam realiseert Natuurmonumenten 400 hectare nieuwe natuur door het historische veenweidelandschap te versterken. In 2018 opende de Belevenisboerderij Schieveen zijn deuren, met speelnatuur van OERRR en werd de Zuidpolder ingericht als natuurgebied. Het landschap en de rijke historie ervan is te ervaren via nieuwe uitkijkpunten en door de verhalen over de geschiedenis die op het meubilair langs het Polderpad, een fietspad tussen Rotte en Schie, staan.
Het Waterloopbos werd in 2018 officieel geopend met de transformatie van de 240 meter lange Deltagoot tot het kolossale kunstwerk Deltawerk//. Het symboliseert de kracht van onze waterwerken die tot 1996 in dit bos met schaalmodellen werden getest in het Waterloopkundig Laboratorium van de TU Delft. De modellen zijn overgroeid met mossen en planten. Een deel wordt de komende jaren gerestaureerd, een deel mag vervallen tot ruïnes.
Het kunstproject Deltawerk// kwam onder meer tot stand samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). De samenwerking is het afgelopen jaar verder geïntensiveerd door middel van de hernieuwde samenwerkingsovereenkomst tussen Natuurmonumenten en de RCE. Daarmee wordt het makkelijker kennis te delen en kunnen we meer dan ooit samenwerken bij het beter beleefbaar maken van monumenten.
Een van de aansprekende manieren om de kernbegrippen bewaren, beleven én bekostigen uit de Erfgoedvisie samen te brengen, is het (mede-) gebruik van monumenten als vakantiewoningen. De afgelopen jaren hebben we diverse panden verbouwd tot Buitenleven-vakantiewoning. In 2018 kwam daar het jachthuis Duin en Kruidberg bij en startten we met de restauratie en verbouwing van tien inspirerende objecten waaronder een boerderij in Ommen, Kasteel Hackfort en Landhuis Leuvenhof op de Veluwe. Deze Buitenleven-vakantiewoningen zijn buitengewoon populair.