Gentiaanblauwtje
Wat een wonderlijke verschijning is het toch, het gracieuze gentiaanblauwtje. Een vlindertje dat met ingeklapte vleugels nauwelijks opvalt. Dat beeld verandert totaal als het mannetje zijn tintelblauwe bovenzijde toont; een verrassing voor het oog. Lees hier alles over deze prachtige dagvlinder: herkenning, leefwijze, verspreiding en bescherming.
Herkenning
Makkelijk zie je ‘m niet. Het gentiaanblauwtje is zeldzaam en komt alleen nog voor in vochtige heidegebieden, hooilandjes en (blauw)graslanden op zandgronden in Oost-, Midden- en Zuid-Nederland. En er zijn ook nog soorten die aardig op ‘m lijken, zoals het pimpernelblauwtje en tijmblauwtje. De belangrijkste kenmerken zijn:
- Blauwe bovenkant van de vleugels bij de mannetjes
- Grijsbruine bovenkant van de vleugels bij de vrouwtjes
- Licht grijsbruine onderkant van de vleugels met 2 rijen witomrande zwarte vlekken
- Lengte voorvleugel circa 17 mm, spanwijdte van beide voorvleugels circa 32-36 mm
Eitjes herkennen
Nog makkelijker dan de vlinder zelf, is het herkennen van de eitjes van de klokjesgentiaan. Die worden afgezet op de stengel of bladeren van de klokjesgentiaan en zijn helder wit.
Klokjesgentiaan met witte eitjes van het gentiaanblauwtje
Wonderlijke cyclus
In de natuur hangt alles met elkaar samen. In miljoenen jaren tijd zijn er kringlopen ontstaan die geen mens had kunnen bedenken. Het gentiaanblauwtje is daar een treffend voorbeeld van.
Het vlindertje leeft in nauwe samenwerking met een andere blauwe verschijning, de klokjesgentiaan. Op de bloemen en bladeren van deze plant zet het vlindertje haar eitjes af. Daar kruipen de rupsen uit. Die verstoppen zich in de knop van de klokjesgentiaan.
Na enkele weken laten de rupsen zich op de grond vallen, in afwachting van adoptieouders. Alleen knoopmieren komen daarvoor in aanmerking. Die nemen de rupsen mee naar hun nest. Daar worden de rupsen een jaar lang goed verzorgd, in ruil voor wat zoetigheid.
De volgende zomer verpopt de rups tot vlinder en vlieg het de wijde wereld in. Een wonderlijke cyclus tussen totaal verschillende soorten die toch onderling met elkaar verbonden zijn.
Triest lot
De leefomgeving van het gentiaanblauwtje staat al jaren onder druk. Veel gebieden zijn te droog geworden of met meststoffen verrijkt, waardoor de oorspronkelijke planten zijn verdwenen. Dat trieste lot treft ook het gentiaanblauwtje. De eens wijdverspreide vlindersoort fladdert nu alleen nog in zorgvuldig beheerde natuurgebieden.
Maatregelen
Natuurmonumenten beheert gelukkig nog een aantal gebieden waar de klokjesgentiaan en het gentiaanblauwtje voorkomen. Op een aantal van die plekken maken we de heide weer natter door sloten dicht te gooien en kleinschalig gras te plaggen. Ook kopen we gronden aan om restanten heide met elkaar te verbinden en ervoor te zorgen dat de grondwaterstand verhoogd kan worden.
Zo voeren we onder meer natuurherstelwerkzaamheden uit in het Dwingelderveld om bijzondere soorten van het open heidelandschap te behouden. Dat biedt nieuwe kansen voor de klokjesgentiaan en het gentiaanblauwtje.
Zelf zien
Een aardige kans op het gentiaanblauwtje te zien heb je al wandelend door het Mantingerveld, waar Natuurmonumenten al 25 jaar werkt om vier kleine natuurgebieden samen te voegen tot een groot aaneengesloten heidelandschap.
